Yemek yardımı bordro uygulamalarında neler değişti?

İşveren tarafından çalışana sunulan en önemli sosyal yardımlardan biri yemek yardımı olarak karşımıza çıkıyor. Ancak, yıllardır yemek yardımının bordro üzerindeki uygulaması, birçok yorum ve net olmayan kanunlar sebebiyle riskli işlemler barındırıyor. Son olarak, yine bazı değişiklikler 2025 yılından itibaren uygulanmaya başladı. Buna göre;

Danıştay 10. Dairesi tarafından verilen karar ile Sosyal Güvenlik Kurumu Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 2022/22 sayılı “Yemek Bedeli” konulu Genelge’nin bazı maddelerinin iptaline karar verilmişti.

İlgili Danıştay kararına istinaden yönetmelik tekrar düzenlendi ve:
“İşyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda, sigortalıya yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin nakit olarak ya da yemek hizmetinin alınması dışında kullanılabilecek yemek kartı/çeki/kuponu gibi araçlarla sağlanması halinde, fiilen çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen tutarının fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunulacak tutarını aşmayan kısmı prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmaz.”
denildi.

Bu kapsamda ilgili düzenlemeye ilişkin detaylar SGK tarafından yayımlanan 31.12.2024 tarihli ve 2024/17 sayılı Genelge ile 01.01.2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımlandı.

Bu bilgiler ışığında yemek yardımının hem SGK primleri, hem de Gelir ve Damga Vergisi karşındaki durumlarını ayrı ayrı inceleyelim:

Yapılan düzenleme ile yemek yardımlarının çalışanlara sağlanmasında farklı çözümler söz konusu olabilmektedir. Bu çözümler, kendi mahiyetleri içerisinde ayrıca belirlenerek Sosyal Güvenlik primleri açısından değerlendirilmelidir.

Genel olarak işverenler, yemek yardımlarını işyeri müştemilatlarında, anlaşmalı restoranlarda veya nakit ya da kart yoluyla sağlayabilmektedir. Her biri, sosyal güvenlik açısından mahiyetlerine bağlı olarak farklı uygulamalara tabi olacaktır. Bu seçeneklere ilişkin bordro usul ve esaslarını aşağıdaki şekilde ele almak mümkündür.

• İşverenlerce işyerinde veya müştemilatında kendi imkanlarıyla yemek verilmesi amacıyla işverenler tarafından ödenen yemek bedelleri ayni yardım kapsamında sigorta primine esas kazanca dahil edilmeyecektir. Yemeğin işyerinde veya işyeri dışında yapıldığına bakılmaksızın işverenlerin üçüncü şahıslarla anlaşarak yemek hizmetini kendi işyerinde veya müştemilatında sunması halinde üçüncü şahıslara fatura karşılığı yapılan ödemeler de prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

• İşverenlerce sigortalılar için işyeri veya müştemilatı dışında kalan yerlerde üçüncü kişilere yemek bedeli adı altında fatura karşılığı nakden ödeme yapılması halinde ödenen yemek bedelleri ayni yardım kapsamında sigorta primine esas kazanca dahil edilmeyecektir.

• İşverenlerce sigortalılara yemek bedeli adı altında nakden yapılan ödemelerin 2025 yılı için günlük 158,00 TL’lik tutarı prime esas kazanca dahil edilmeyecek, aşan kısmı fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılarak prime esas kazanca dahil edilecektir. Aynı işyerinde çalışan bazı sigortalılara işyerinde veya müştemilatında yemek verilmesi ve bazı sigortalılara da nakden ödeme yapılması halinde, nakden ödeme yapılan sigortalılara yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerin 2025 yılı için günlük 158,00 TL’lik tutarı prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

• İşverenlerce yemek bedelinin sigortalıya yemek kartı/çeki/kuponu gibi araçlarla ödemesi halinde iki durum söz konusudur:

1. Yemek kartı/çeki/kuponunun, yemek bedelinin ödemesi dışında nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma imkanı olmaması halinde, yemek kartı/çeki/kuponuna yüklenen tutar prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.
2. Yemek kartı/çeki/kuponunun yemek bedeli ödemesi dışında nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma imkanı olması halinde bahse konu yemek yardımı nakdi yardım kapsamında değerlendirilerek, 2025 yılı için günlük 158,00 TL’lik tutar prime esas kazanca tabi tutulmayacak ancak bu tutarı aşan kısım sigorta primine tâbi olacaktır.

Gelir vergisi açısından değerlendirildiğinde, işverenler tarafından çalışanlara işyerinde veya müştemilatında yemek verilmesi suretiyle sağlanan menfaatler tamamen gelir vergisinden istisna edilmiştir. Ancak, işyerinde veya müştemilatında yemek hizmeti sunulmadığında ve bunun yerine yemek kartı, yemek çeki gibi alternatif yöntemlerle yemek bedeli karşılandığında, çalışılan günlere ait 2025 yılı için günlük 240 TL’yi aşmayan tutar gelir vergisinden muaf tutulacaktır.

Benzer şekilde, işyerinde yemek hizmeti sağlanmayan durumlarda, yemek bedelinin doğrudan nakit olarak ödenmesi halinde de aynı istisna uygulanacaktır. Bu seçeneklere ilişkin bordro usul ve esaslarını aşağıdaki şekilde ele almak mümkündür.

• İşverenlerce işyerinde veya müştemilatında kendi imkanlarıyla yemek verilmesi amacıyla işverenler tarafından ödenen yemek bedellerinin tamamı gelir vergisinden istisna edilmiştir.

• İşverenlerce sigortalılar için işyeri veya müştemilatı dışında kalan yerlerde üçüncü kişilere yemek bedeli adı altında fatura karşılığı nakden ödeme yapılması halinde, bir günlük yemek bedelinin 2025 yılı için 240 TL’lik kısmı istisna kapsamında değerlendirilir.

• İşverenlerce yemek bedelinin sigortalıya yemek kartı/çeki/kuponu gibi araçlarla ödemesi halinde bir günlük yemek bedelinin 2025 yılı için 240 TL’lik kısmı istisna kapsamında değerlendirilir. Uygulamada, yemek kartı/çeki/kuponu gibi araçlarla ödemesi halinde günlük yemek kartı muafiyet tutarının 240 TL + %10 KDV dahil 264 TL olarak bordrolaştırıldığı sıklıkla görülmektedir. Bu uygulama, gerek Gelir Vergisi Kanununa gerek KDV düzenlemelerine göre sağlıklı bir uygulama değildir. İstisna edilen tutarın KDV hariç olarak uygulanması gerekmektedir.

• İşverenlerce sigortalılara ödemelerin yemek bedeli adı altında nakden yapılması halinde, bir günlük yemek bedelinin 2025 yılı için 240 TL’lik kısmı istisna kapsamında değerlendirilir.

Damga vergisi açısından değerlendirildiğinde, işverenler tarafından çalışanlara işyerinde veya müştemilatında yemek verilmesi suretiyle sağlanan menfaatler tamamen damga vergisinden istisna edilmiştir. Ancak, işyerinde veya müştemilatında yemek hizmeti sunulmadığında ve bunun yerine nakit yemek ödemesi, yemek kartı, yemek çeki gibi alternatif yöntemlerle yemek bedeli karşılandığında, çalışılan günlere ait 2025 yılı için günlük 240 TL’yi aşmayan tutar damga vergisinden muaf tutulacaktır.